آغاز سال هجري قمري:
تقويم، آغاز سال نو و برگزاري جشن هاي مختلف در ميان ملل و جوامع مختلف، برخاسته از

زمينه هاي ملي- ديني و نمودي از فرهنگ جوامع خويشند.

اين تقويم ها که به مرور از جنبه هاي مختلف ملي- ديني در جوامع بشري پيدا شده اند؛ برخي

از آنها هنوز در جوامع مختلف به حيات خود ادامه داده  و هر روز که سپري مي شود بنابر

خصوصياتي که دارا هستند بر اعتبار و اهميتشان افزوده مي گردد.  

اما برخي ديگر از اين تقويم ها به عللي متروک گشته و کمتر شخصي از وجود آنها باخبر است.

عموماً اساس تقويم ها يا گاهنامه ها بر مبناي چهار مبادي و خصوصيت استوار است كه

عبارتند از: نجومي، ارضي، ديني، قومي و ملي. ازمبدأهاي مهم تاريخي يا تقويم هايي كه در

ميان اكثر اقوام و ملل جهان تا به امروز مطرح بوده اند مي توان به تقويم هاي ذيل اشاره کرد:

تقويم هاي چيني، مصري، عبري (يهودي)، مسيحي، هندو و اسلامي.

چنانچه مشهود است اکثر مبادي تقويم ها و گاه شمارها متکي بر دين است. چنان كه اقوام

يهود كه از قديمي ترين اقوام موحد و متدين بشمار مي روند، تاريخ خود را بر مبدأ پيدايش بشر

بر اساس اخبار تورات به طور اعم و در حالاتي اخص ظهور حضرت موسي(ع) و نزول تورات و

صدور «ده فرمان»  حساب مي کنند و يا اين كه در عالم مسيحيت، مسيحيان؛ تولد حضرت

عيسي مسيح (ع) را مبدأ تاريخ خويش قرار داده اند و در تقويم هاي شرق آسيا ظهور

كنفوسيوس، بودا، برهما و امثال آن براي طرفدارانشان مبدأ تاريخ است.

 در ميان اعراب عربستان تا زماني که هجرت، يگانه تاريخ مسلمين شود عام الفيل(1) عموميت

داشت، و اکثر مورخين ولادت حضرت رسول (ص) را به اين تاريخ  نوشته اند. اعراب نيز مانند

ساير ملل جهان دوازده ماه را يکسال مي گرفتند منتهي اين دوازده ماه قمري بود و گفته مي

شود که اساس آن منطبق است بر سنت باستاني اعراب و شريعت ابراهيم (ع). تعيين مبدأ

تاريخي مسلمين از رحلت رسول اکرم (ص) و زمان خلافت عمر دومين خليفه به طول انجاميد.

قبل از اين واقعه، تقويم مسلمين تنظيم نيافته بود و مبدأ و اصول خاصي نداشت، مسلمين

گذشت زمان را ماه به ماه حساب مي کردند و دوازده که تمام مي شد آن را يک سال مي

ناميدند و از هجرت به بعد هر سالي را به نام واقعه مهمي که در آن سال اتفاق افتاده بود نام

گذاري مي کردند.

در زمان خلافت عمر در سال 16 يا 17 هجري؛ عمر مجلسي ترتيب داد تا تقويمي براي حکومت

اسلامي تنظيم شود؛ تا با استفاده از آن تاريخ وقايع و حساب بيت المال را نسبت به آن

مشخص سازد. در اين جلسه راجع به واقعه فيل و واقعه بعثت و مبناي تقويم ايرانيان بحث شد

ولي هيچ يک از آنان مورد تصويب قرار نگرفت تا اينکه حضرت علي (ع) پيشنهاد نمود که هجرت

حضرت رسول اکرم (ص) مبدأ تاريخ و تقويم اسلامي قرار گيرد؛ اين پيشنهاد و موضوع آن،

بواسطه اين که هجرت سبب گشايش در امر مسلمين و اهداف اسلام شده بود مورد قبول

عموم حاضرين قرار گرفت.

بعد از تعيين و تصويب مبدأ براي تاريخ اسلام، تعيين مبدأ و سرآغاز براي سال هاي اين تقويم نيز

مورد شور و مشورت قرار گرفت؛ که بعد از تبادل نظر؛ ماه محرم بنا به خصوصيات خاص خود که

اولاً پايان مراسم و سفر حج بود و ثانياً آخر ماه هاي حرام بود بعنوان اولين ماه سال انتخاب

شد. در برخي ديگر از منابع نيز آمده است که چون از عصر ابراهيم (ع) اکثر اقوام عرب به علت

فراغت از سفر حج و اعمال آن در ماه ذي الحجه، ماه بعد از آن را که محرم باشد، اولين ماه

سال مي گرفتند، روي اين اصل با تبعيت از اصول سنتي اعراب ماه محرم را آغاز سال هجري

قرار دادند.

اگرچه در اکثر کشورها مراسم خاص سال نو برگزار مي شود ولي در اکثر کشورهاي عربي

اعياد فطر و قربان بعنوان بزرگترين عيد و جشن ملي در نظر گرفته مي شوند. و اما شروع سال

قمري و ماه محرم براي شيعيان يادآور قيام خونين و هميشه جاويد امام حسين (ع) است. در

مذهب تشيع ماه محرم با حادثه عاشورا عجين شده است. حادثه اي که با وجود گذشت قرن

هاي متوالي همچنان متبلور و راه گشاي جويندگان حق و حقيقت است.

به هر صورت سال قمري با مبدأ هجرت پيامبر اسلام در ابتدا در جزيره العرب و پس از آن که

اعراب مسلمان به کار کشور گشايي روي آوردند در تمام بلاد اسلامي آن زمان گسترش يافت و

شيوه گاه شماري ممالک وسيعي از هند تا اسپانيا شد، و در ايران نيز جايگزين سالشمار

خورشيدي شد که از ازمنه قديم در ايران رواج داشت؛ گاهشماري قمري در ايران تا ابتداي

سلطنت پهلوي يگانه گاه شماري کشور بود تا اينکه توسط رضاخان گاهشماري در ايران به

هجري خورشيدي تغيير يافت.

اينک آغاز سال 1427 هجري قمري را پيش رو داريم، سال قمري با هجرت پر برکت رسول اکرم

معنا يافت و مبدأ تاريخ اسلام شد چه اگر پيامبر در مکه باقي مي ماند چيزي از اسلام باقي

نمي ماند، ولي سال قمري که با هجرت پيامبر مکرم اسلام متبرک شده بود، در سال 61 پس

از هجرت به خون عزيزان و خاندان رسول اکرم (ص) رنگ شد و از آن پس سال قمري براي

مسلمان راستين جز با اندوهي جانکاه آغاز نگشته است؛ تا کي باشد که خونخواه اين خون

"ثارالله" بپا خيزد و جهاني را به عدل بيارايد!